I Romani Fundacia vaš i Evropa vazdel opre le Sekuritetake Implikacie kaj anel o Anti-Romano Rasismo ando K idipe le Rumuniake Prezidentosa

O vakeripe ljas maj but samate o trebajpe te siguril pes maj dur i protekcia kontra i sistemikani diskriminacia thaj violenca, thaj te prindžarel pes ke i civiko ekskluzia kerel kondicie save e ekstremo zora thaj e bilačhe avrutne xamisarimata šaj te utilizin.

“I akanutni situacia kerel jekh darano paradokso: sa kodola aktorja katar i ekstremo čači rig save vazden pes po anti-romano sentimento thaj alimentin i elektoralo mobilizacia sa kadja manipulin o vazdipe le xoljako thaj le alienaciako maškar nesave romane alosarne, save butivar dikhen len sar e korkoro glasurja kaj dašti te paruven o akanutno sistemo. Kadaja dinamika daravel i demokratikani stabiliteta pe maj but riga” phendjas o Zeljko Jovanovic, o prezidento katar i Romani Fundacia vaš i Evropa.

O kidipe sas kerdo pal jekh historično paruvipe andi politikani mobilizacia. Ando dujto drom le prezidentoske alosarimatengo andar i Rumunia ando Majo 2025, o alosaripen ande 144 municipaliteturja, saven si len bari romani populacia barilo karing 5,71 procentualo punkturja. Ande thana sar si o Turnu Măgurele thaj o Răcari, kado barilo opral 27 procentualo punkturja de sar ando angluno drom. Kadi mobilizacia andjas maj but de sar 15% andar o nacionalo voto le prezidentosko Dan – si o angluno drom kana jekh strukturalno ekskludime populacia dinjas vast te aresel pes ko rezultato le prezidencialo alosarimatengo andar i Rumunia

I Romani Fundacia vaš i Evropa sikavdjas ke o rasismo kontra e roma na-i toke jekh but baro bičačipe, ama vi jekh maj baro risko vaš o sekuriteto. E persistento daravimata le marimasa, sistemikane diskriminaciasa thaj purano čororipe kerel maj dur te xasarel pes i pakiv le publikoski ande institucie thaj putarel jekh lačho than vaš e ekstremisto vakjarimata thaj bilačhe avrutne xamisarimata.

„O arakhipe le romane čačimatengo thaj sekuritetako na-i jekh specialo tratamento –ama si te inkerel pes o them le zakonosko, te arakhel pes i socialo destabilizacia thaj te pherel pes o fundamentalo mandato le demokratikane guvernaciako. Kana e governurja keren buti te arakhen kodolen save si maj but thode anglal e daravimata, von zurjaren pengi legitimiteta. Kana našti te keren kadaja buti, von keren than vaš i destabilizacia,” maj phendjas o Jovanovic.

I delegacia thaj o Prezidento reafirmisarde e khetane prioriteturja, save sas anglunes thode ando manifesto le netvorkosko – kerdo katar e Roma vaš i Demokracia vaš saveste mangle o prindžaripe le strukturalo rasismosko thaj le ekskluziako sar fundamentalo politikane problemurja thaj sas suportime katar o Dan ande leski kampania.

I Romani Fundacia vaš i Evropa palem phendjas ke kadala angadžamenturja trebal akana te oven kerde institucionalo akcie. O them trebal te kerel decisivno akcia te marel pes kontra o rasismo, te siguril i politikani reprezentacia thaj te kerel investicie te inkalel le romen andar o čororipe.

Ando vaxt le kidimasko, i Fundacia propozisardja kaj i avutni nacionalno sekuritetaki strategia te ovel lan andre jekh klaro paragrafo savo prindžarel e kovlimata le sekuritetake ande katar i ekskluzia le romengi, khetanes klaro sfaturjenca pal e responsabiliteturja le themeske. Te šaj te del vast kado proceso, i Fundacia phendjas ke mangel te organizisarel khetanes le Prezidentoske Administraciasa jekh ekspertongo kidipe telal le Prezidentosko patronadžo.